Ayçiçeği yani bir diğer adıyla günebakan, papatyagiller familyasından yağı ve çekirdekleri için yetiştirilen sarı çiçekli bir bitkidir. Genel olarak sonbahar ve hasat mevsimi ile ilişkilendirilen ayçiçeği, tüm dünyada yüzlerce yıldır önemli bir tarım ürünü olarak kullanılıyor. Bunun yanında kadim medeniyetlerden bu yana insanlığı farklı açılardan etkileyen de bir bitki olarak biliniyor.
Peki sarı renkleriyle doğadaki en güzel manzaralardan biri olan ayçiçekleri, neden her gün güneşe dönüyor? Hatta bu dönme hareketini nasıl gerçekleştiriyor ve nasıl hareket ediyorlar? İşte detaylar...
Ayçiçekleri neden her gün güneşe döner?
Esasında bu sorunu cevabı oldukça basit. Ayçiçekleri temel olarak güneş ışınlarından daha fazla yaralanmak ve bu sayede en ideal şekilde gelişimini tamamlamak için güneşe dönüyor. Çünkü daha fazla güneş ışığı daha fotosentez, daha fazla fotosentez ise daha fazla enerji ve gıda anlamına geliyor. Bunun yanında güneş ışığından daha fazla yararlanan bitkilerin daha geniş yapraklara ve daha büyük bir biyokütleye sahip olduğu bilinen bir gerçek. İşte ayçiçeği bitkisi de güneş ışığından daha fazla yararlanabilmek için her gün yüzünü güneşe dönüyor…
Ayçiçekleri yüzünü güneşe dönmekle yetinmiyor. Aynı zamanda gün boyu güneşi takip ediyor. Sabah Güneş doğmadan hemen önce doğuya bakan ayçiçekleri, gün içerisinde yönlerini sürekli güneşin hareketine göre ayarlıyor. Yani güne doğuya bakarak başlıyorlar ancak güneş battığı zaman batıya bakar pozisyonda oluyor! Güneş battıktan sonra yeniden hareket etmeye başlayan bitkiler ertesi sabah tekrar güneşi karşılamak için doğuya dönüyor.
Ayçiçeği bitkisi güneşi takip etmeyi nasıl becerebiliyor?
Bu ilginç fenomene, heliotropizm ismi veriliyor. Canlı organizmaların, genellikle de bitkilerin herhangi bir dış uyarana verdikleri tepki tropizm olarak adlandırılıyor. Heliotropizm ise, bitkilerin güneşe ve yönüne verdikleri tepki sonucunda meydana gelen günlük veya mevsimsel hareket olarak nitelendiriliyor. Ayçiçeklerinin insanlardaki biyolojik saate benzer bir sistem sayesinde bu dönüş ve takip hareketini yapabildikleri tahmin ediliyor. Bu sıra dışı sistem sayesinde ayçiçekleri mümkün olan en fazla enerjiyi alabiliyorlar.
Ayçiçekleri nasıl hareket ediyor?
Ayçiçeği (günebakan) bitkisinin gün boyu hareket ederek güneşi takip edebilmesi, gövdesi vasıtasıyla mümkün oluyor. Her şeyden önce, bitkinin gövdesi gün boyu uzamayı sürdürüyor. Bununla birlikte, sabah saatlerinden itibaren gövdenin doğu tarafı genişliyor. Bu sayede ayçiçeğinin çiçekli kısmı, batıya doğru dönebiliyor. Gün batımının ardından ise gövdenin batı kısmı genişliyor ve bitkinin baş kısmı yavaş yavaş doğuya dönüyor.
www.idrak34.com