Stephen McDonell, Şanşi
BBC News
Çin'in kuzeyindeki Şanşi bölgesinde tabut üreticileri yoğun şekilde çalışıyor. Yeni kesilmiş ağaçlarda oyma yapan bu zanaatkarlarla görüştük. Geçtiğimiz ay boyunca durmadan çalıştıklarını söylüyorlar.
Bir müşteri tabutların tükendiği zamanlar olduğunu söyledi. Bölgeye özel kara mizahla gülerek cenaze işlerinde çalışanların "küçük bir servet edindiğini" ekledi.
Çin'de Covid kaynaklı ölümlerin gerçek sayısı hakkında tartışmalar var.
Epidemolojist Vu Zunyou'ya göre, Çin'de Aralık ayında kısıtlamaların gevşetilmesinden bu yana nüfusun yüzde 80'i, ki bu 1 milyardan fazla kişi demek, Covid oldu. Geçtiğimiz hafta, bir haftadan kısa süre içinde 13 bin kişi Covid yüzünden öldü. Aralık'tan bu yana ise 60 bin kişi bu şekilde hayatını kaybetti.
Bu bahsedilen ölümler hastanelerde gerçekleşti. Kırsal bölgelerde ise kısıtlı sayıda tıbbi merkez var ve evinde ölenler genel sayılara eklenmiyor.
Köylerde ölenlerle ilgili tahmini dahi olsa bir resmi sayı açıklanmadı.
Son derece yoğun bir krematoryumu ziyaret ettik. Beyaz kıyafetler içindeki yakınları, ölen kişinin küllerinin yerleştirileceği kutuyu taşıyordu.
Başka bir köyde, bir adam ve bir kadının kağıttan kuşları bir kamyonete yüklediğini gördük, "Onlar turna, ölümden sonraki hayata taşıyorsun" dediler.
Kamyonetle cenazelerde kullanılacak Budist sembollerini taşıyacaklardı.
BBCPeiwei Wang, aile üyesinin cenazesini hazırlıyor"Hastaların bazıları zaten çok güçsüzlerdi" diyor kamyoneti yüklemeye devam eden adam, "Sonra Covid oldular, vücutları buna dayanamadı".
Kağıtların götürüldüğü yere kadar kamyoneti takip ettik ve Peiwei Wang'le tanıştık, aile üyelerinden biri yeni ölmüştü.
Şeker hastası olan iki çocuk annesi olan yakını 50'lerindeydi: "Covid olduktan sonra yüksek ateşi vardı, organları iflas etmeye başladı. Bağışıklığı bununla savaşacak kadar güçlü değildi" diyor Wang.
Evlerinin bahçesi tören dekorasyonlarıyla doluydu. Cenaze masraflarının Covid ölümlerinden dolayı çok arttığını söylüyor.
Her yıl milyonlarca kişi, onlar için çok önemli bir dönem olan Çin yeni yılını kutlamak için ailelerinin yaşadığı bölgelere gidiyordu.
Köyler şimdi daha çok yaşlı ve Covid'e karşı savunmasız insanların yaşadığı yerler haline geldiği için tatil döneminde risk arttı.
BBCMilyonlarca insan ziyaret için büyük şehirlerden ailelerinin yanına gidiyor.Bu yılki tatil dönemlerinde yapılan ziyaretlerin koronavirüsün uzak bölgelere daha hızlı yayılmasına ve ölümleri artırmasına sebep olmasından korkuluyor.
Hükümet ailelerinde koronavirüs geçirmemiş yaşlılar olanların, şehirlerden ziyarete gitmemeleri konusunda uyardı.
Küçük bir köydeki tek kliniğin sahibi Dr. Yongming Dong, köy sakinlerin en az yüzde 80'inin Covid geçirdiğini ve ölenlerin Covid öncesinde başka bir tıbbi problemi olduğunu söylüyor.
İnsanlara ihtiyaçlarından fazla ilaç satmadığını söyleyen Dong, "Örneğin kişi başına dört Ibuprofen veriyorum, iki kutuya ihtiyaçları yok" diyor.
Dong, en kötü Covid dalgasının geçtiğini, son günlerde hasta gelmediğini belirtiyor.
BBCBölgede yeni gömülen çok sayıda cenaze varYol boyunca çok sayıda yeni gömülmüş cenaze görüyoruz.
Son Covid dalgasında 40'tan fazla köy sakinin öldüğünü söyleyen Dong, "Geçtiğimiz ay boyunca her gün biri öldü" diyor.
Ancak burada yaşam ve ölüm konusunda oldukça felsefi bir bakış var.
Yeni yılı her sene olduğu gibi kutlayacaklarını söylüyor bir çiftçi, "Oğlum ve eşi yakın zamanda gelecekler" diyor.
Bölgedekilerin aile üyelerinin gelmesiyle enfeksiyonun daha da yayılmasından korkup korkmadıklarını sorduğumuzda, "İnsanlar endişelenmemeli. Saklansanız da virüs kapabilirsiniz. Çoğumuz hastalığı geçirdik ve iyiyiz" diyor.