Cumhurbaşkanlığında ikinci tur seçimi öncesinde bankaların menkul kıymet zorunluluğu nedeniyle kredi kartından nakit avansı kapatması iktidarı endişelendirdi. Tepkiler Merkez Bankası’na geri adım attırdı. İktidarın geri adımının arkasında ise yurttaşın yaşamını kredilerle sürdürmesi yatıyor. Kredilerde geçen yıla göre büyük artış var. Yurttaş borçla yaşamını devam ettirmeye çalışıyor.
Menkul kıymet zorunluluğu nedeniyle hafta başında bankalar kredi kartından nakit avansı kapattı. Daha sonra 15 bin lira sınırı getirildiği belirtildi. Yurttaş yaşamını kredilerle sürdürdüğü için seçim öncesinde tepki çekmek istemeyen iktidardan ardı ardına uygulamanın devam ettiği açıklamaları geldi. Merkez Bankası da dün sabah kredi kartından nakit avans ve kredili mevduat hesabı kullanımında hiçbir sınır uygulanmayacağını duyurdu.
PERDE GERİSİ ‘BORÇ’
Merkez Bankası’ndan bankalara gönderilen talimatla kredi kartından nakit avans kullanımı ve kredili mevduat hesabı kredilerinde hiçbir sınırlama uygulanmayacağı bildirildi. Menkul Kıymet Tesisine İlişkin Uygulama Talimatı’nda, nakit avans, kredili mevduat hesabı kredileri ve kuyum harcamalarının makroihtiyati tedbir uygulamalarından muaf tutulacağı belirtildi. Bankalara gönderilen yazıda, “Başkanlık makamı talimatı kapsamında, bireysel kredi kartları vasıtasıyla yapılan kuyum harcamaları ve nakit çekimlerinin kredi türüne göre menkul kıymet tesisinden hariç tutulmasının uygun olacağı değerlendirilmektedir” denildi.
İktidarın alelacele uygulamadan geri adım atmasının arkasında ise yurttaşın yaşamını kredilerle sürdürmesi yatıyor. Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Başkanlığı’nın “Türkiye Ekonomisinde Haftalık Gelişmeler ve Genel Görünüm Raporu”nda, yurttaşın kredilerle yaşamını sürdürmeye çalıştığı açıkça görülüyor. Rapordaki bankacılık sektörü tüketici kredileri ve kredi kartlarının gelişimi tablosuna göre, tüketici kredilerinde, toplam bakiye 12 Mayıs itibarıyla 1 trilyon 353.3 milyar liraya ulaşmış durumda. Yıllık değişim oranı yüzde 60. Geçen yıl 13 Mayıs’ta tüketici kredilerinde toplam bakiye 845.9 milyar TL’ydi. Bireysel kredi kartlarında geçen yıl 13 Mayıs’ta 247.5 milyar TL olan toplam bakiye bu yıl 12 Mayıs itibarıyla 670 milyar liraya ulaştı. Yıllık değişim yüzde 170.7.
KREDİLER ÇIĞ GİBİ BÜYÜYOR
Bankacılık sektörü tüketici kredileri türlerinin gelişimine bakıldığında konut kredilerinde geçen yıl 13 Mayıs’ta 324.3 milyar TL olan toplam bakiye bu yıl 12 Mayıs itibarıyla 423.4 milyar TL’ye çıktı. Yıllık değişim yüzde 30.6. Taşıt kredilerinde geçen yıl 13 Mayıs’ta 18.5 milyar TL olan toplam bakiye 12 Mayıs 2023 itibarıyla 77.8 milyar TL’ye yükseldi. Yıllık değişim yüzde 320.8. İhtiyaç kredilerinde geçen yıl 13 Mayıs itibarıyla 503.1 milyar TL olan toplam bakiye bu yıl 12 Mayıs itibarıyla 852.1 milyar TL’ye ulaştı. Yıllık değişim yüzde 69.4 oldu.
3.9 MİLYON KİŞİ
TBB Risk Merkezi’nin Mart 2023 sonu itibarıyla yayımladığı verilere göre Ocak-Mart 2023 döneminde bireysel kredi borcunu ödememiş (takipte olan) kişi sayısı 211 bin 871, bireysel kredi kartı borcunu ödememiş kişi sayısı da 193 bin 147 kişi oldu. Bireysel kredi veya kredi kartı borcunu ödeyemeyen kişi sayısı ise 332 bin 384 kişi.
Önceki yıllar dikkate alındığında ve varlık yönetim şirketlerinin takibine devredilenler de dahil olmak üzere bu tür borçlarını ödememişlerden borcu devam edenlerin sayısı ise 3 milyon 859 bin 767 kişiye çıktı.