Rusya-Ukrayna arasındaki savaş Kızıldeniz'de devam eden korsanlık faaliyetleri, dünyanın her yerinde artan askeri harcamalar gıda üretim maliyetleri üzerinde etkili oluyor. Avrupa Merkez Bankası öncülüğünde hazırlanan bir rapor ise küresel iklim değişikliğinin de bu olumsuz gidişe eklendiğini ortaya koyuyor.
Yakın gelecekte küresel ısınmayla gelen sıcak hava dalgaları tarım ve hayvancılık üzerinde etkili olacak; gıda üretim maliyetleri 2035 yılına kadar her yıl yüzde 1,49 ila yüzde 1,79 arasında artacak.
DÜNYA ÇAPINDA GÖZLEM
"Enflasyonist Baskıları Artıran Küresel Isınma ve Aşırı Sıcaklıklar" başlığıyla Nature'da yayımlanan araştırma iklim koşullarının enflasyon üzerindeki etkilerini ölçmek için dünya çapındaki 27 binden fazla aylık tüketici fiyat endeksi gözlemine dayanıyor.
Buna göre yüksek sıcaklıklar, hem yüksek hem de düşük gelirli ülkelerde 12 ay boyunca sürekli olarak gıda enflasyonunu artırıyor. Araştırmada bu etkiler, iklim normlarına bağlı olarak mevsimlere ve bölgelere göre değişiklik gösteriyor.
Araştırmada şu ifadelere yer veriliyor: "Sonuçların 2035 yılı için öngörülen sıcaklık artışları kapsamında değerlendirilmesi, gıda enflasyonu üzerinde küresel ortalamada sırasıyla yıllık yüzde 0,92-3,23 ve 0,32-1,18 puanlık yukarı yönlü baskılara işaret etmektedir.
Son olarak, 2022'deki aşırı yaz sıcağı, Avrupa'da gıda enflasyonunu yüzde 0,43-0,93 puan artırdı; 2035 için öngörülen ısınmanın ise yüzde 30-50 oranında artması bekleniyor."
ADAPTASYON ARAŞTIRILIYOR Araştırmanın sonuçlarıyla ilgili ise şu sonuçlara yer veriliyor: "Gelecekteki ısınma altında 2035 yılı için öngörülen sıcaklık koşullarının tüm dünyada yukarı yönlü enflasyonist baskılara işaret ettiğini görüyoruz.
Kanıtlar sıcaklık şoklarına adaptasyonun tarihsel olarak sınırlı olduğunu gösterse de, gelecekteki bu etkileri azaltmak için değişen sıcaklıklara uyum sağlama yoluyla adaptasyon potansiyelini araştırıyoruz."
Araştırmanın yöntemine de yer verilen raporda ayrıca şu bilgiler paylaşılıyor: "Avrupa Orta Vadeli Hava Tahmini Yeniden Analizi'nden" alınan verilere dayanarak, farklı hava koşullarına karşı ulusal düzeyde maruz kalma ölçümlerini , farklı ürün ve hizmet kümeleri için aylık fiyat endekslerinden oluşan bir veri seti ile birleştiriyoruz.
Enflasyonun hava şoklarına verdiği tepkinin zamansal dinamikleri ayrıntılı bir değerlendirmeye olanak sağlıyor."
TÜRKİYE'DE DE ZİRVEDE
Öte yandan Türk-İş'in geçen şubat ayına ilişkin açlık ve yoksulluk sınırı araştırmasına göre mutfak enflasyonu aylık yüzde 8,03, 12 aylık yüzde 72,49 ve yıllık ortalama 77,20 olarak hesaplandı. Veri son beş ayın en yüksek seviyesi olarak kaydedildi.
Araştırmaya göre, şubat ayında 4 kişilik ailenin sağlıklı, dengeli ve yeterli beslenebilmesi için yapması gereken gıda harcaması tutarını ifade eden açlık sınırı 16 bin 257 lira oldu.
Gıda, giyim, konut, ulaşım, eğitim, sağlık ve benzeri ihtiyaçlar için yapılması zorunlu diğer harcamaların toplam tutarına denk gelen yoksulluk sınırı ise 52 bin 954 lira olarak hesaplandı.