Duyusal bilginin alınıp yorumlanması, seçilmesi ve düzenlenmesini içeren algımız; bazen çok şaşırtıcı sonuçlar doğurabiliyor.
Birazdan yapacağımız ufak testte, algınızın seçtiği cevaba göre %5’lik kısımda mı yoksa %95’lik kısımda mı olduğunuzu anlayabileceksiniz. Hazırsanız başlayalım!
İlk önce, aşağıdaki şekillerden hangisininin “Kiki”, hangisinin “Bouba” olduğuna karar verin.
Cevabınızı verdiyseniz okumaya devam edebilirsiniz.
Eğer soldaki şekle Kiki, sağdakine Bouba dediyseniz…
Keskin hatlara sahip şekle Kiki, daha yuvarlak hatlara sahip olana Bouba ismini verdiyseniz dünyanın %95’iyle aynı düşünüyorsunuz!
Bu algı testinin, literatürde bir karşılığı var.
Literatürde “Kiki&Bouba” etkisi olarak adlandırılan bu çalışma, ilk olarak psikolog Wolfgang Köhler tarafından 1929 senesinde yapıldı. Daha sonra Vilayanur Subramanian Ramachandran ve Edward Hubbard adlı psikologlar tarafından 2001 senesinde “Kiki” ve “Bouba” kelimeleri kullanılarak tekrar yapıldı
Çalışmada, insanlara, Kiki ve Bouba’da olduğu gibi şekiller ve sözcükler vererek hangi kelimenin hangi şekle uygun olduğu soruldu. İki çalışmada da sonuçlar %95 oranında aynıydı. Elbette bu derece yüksek oranları içeren testin bir tesadüf olması imkânsızdı.
Beynimiz, sesler ve şekiller arasında benzerlikler kuruyor.
“Yumuşak sesler” olarak nitelendirdiğimiz sesleri daha yuvarlak şekillerle, “sert sesler” olarak nitelendirdiğimiz harfleri içeren sözcükleri ise köşeli şekillerle ilişkilendiriyoruz. Buna da “ses sembolizmi” deniyor.
Belirli konuşma sesleri ve görsel şekiller arasında doğal ve neredeyse evrensel bir ilişki kuruyoruz. İlginçtir ki bunu, okuma yetisini henüz kazanmamış 1-2 yaşındaki çocuklar da yapabiliyor. Hatta bilinçaltımızla sesin ağzımızdan çıkarkenki hareketleri bile beynimizin algısını etkileyebiliyor.
Siz hangi cevabı verdiniz? Yorumlara bekliyoruz. :)
Kaynaklar: Wolfgang Köhler, Ramachandran ve Hubbard