Daha önce hiç Jim Simons ismini duydunuz mu? Peki modern tarihin en iyi yatırımcılarından biri desek abartmış olur muyuz? Elbette hayır.
Matematik dehası Jim, piyasaların şifresini nasıl ekonomistlerden daha iyi çözebilir ki? Şimdi hep beraber bu ’Finans Piyasalarının Dehasını’ inceleyelim.
Büyük yatırımcılar, eğitimlerini genellikle ekonomi ve işletme alanında yaparlar.
Yatırımcı, özellikle borsada hisse senetleri ile kendisine veya şirketine portföy oluşturan, elindeki sermayeyi risk alarak artırmaya çalışan kişilerdir. Bazen tek kişi bazen de grupça hareket edebilirler.
İyi bir yatırımcı olmak için aslında bu alanda eğitim almak gerekir. Öyle ki dünyaca ünlü yatırımcı Warren Buffett, işletme okumuştu. Diğer bir ünlü yatırımcı Peter Lynch, işletme bölümünde yüksek lisansa sahipti. Fakat bugün bahsedeceğimiz Jim Simons, onlardan biraz farklı.
Çocukluğundan beri matematiğe takıntılıydı.
1938 yılında ABD, Brooklyn’de doğdu. Kitap okumayı çok severdi ama asıl ilgi alanı sayılardı. Kendi kendine sayıları geriye doğru ikiye böler, iki ile çarpar, kafasından işlemler yapardı. Ailesi onu dahi olarak görüyordu. Öyleydi de.
Her şeye rağmen matematiğe olan ilgisine aldırış etmeyen ailesi doktor olmasını istese de kendisi MIT yani Massachusetts Teknoloji Enstitüsünde eğitim almak ve orada ders vermek istiyordu. Öyle de oldu. 23 yaşında doktorasını aldı ve MIT'de eğitim verdi.
Her konuyu matematiğe ve örüntülere bağlıyor, bunları sabah akşam düşünüyordu.
Hayata matematik penceresinden bakmasının yanında zekâsıyla da öne çıkan Jim, Harvard’da da eğitim verdi. Eğitim verdiği dönem, Soğuk Savaş dönemine denk geliyordu. Tam da bu sebepten Sovyet şifrelerini kırması için Instıtute For Defense Analyses kurumuna çağrıldı.
Jim, "The mathematician who cracked Wall Street | Jim Simons" başlığı ile TED’e verdiği röportajda bu işi, “Aslında tam olarak çağırmadılar. Gizli kodları ve benzeri şeyleri kırmaları için matematikçileri işe aldıkları bir operasyon vardı. Çok da para veriyorlardı. Yani karşı konulamaz bir işti.” diye anlattı.
Tecrübesiz şekilde girdiği işte hızlı kod kırma algoritması geliştirdi. Yine TED’e verdiği röportajda vaktinin yalnızca yarısını kod kırmaya ve algoritmaya geliştirmeye harcadıklarından, diğer yarısında ise boş ve serbest olduklarından bahsetti. Boş vakitlerini finans dünyasını araştırmaya harcadı.
1968 yılında görevinden kovuldu ve hayatının finans dönemi başlamış oldu. Peki neden?
Kod kırma çalışmalarına devam ederken Vietnam Savaşı hakkında iş yerindeki insanlarla ayrışmaya başladı. TED röportajında bu durumu patronlarından bahsederek anlattı. Patronların savaş destekçisi olduğundan ve kendisinin savaşı aptalca bulmasından sebep Newsweek Dergisi’ne röportaj verdiğini, bunun duyulmasından da tam 5 dakika sonra kovulduğunu söyledi.
Kovulmasının ardından bir hedge fon yönetim firması olan Monemetrics’i kurdu. Piyasaları ve onların örüntülerini çözebilmek için alışılagelmiş yöntemler yerine matematiksel düşünmeye karar verdi. Piyasaların şifresini bulabilmek için de matematik bilgisi ve bakış açısı ile bir sistem geliştirmesi lazımdı. Bunun için öncelikle bilgisayarlar toplamaya başladı.
1980 yılı başlarında Monemetrics’in adını Rönesans Teknolojileri olarak değiştirip finans dünyasına tam olarak katıldı.
Dünya Bankası Arşivi .via-text { background-color: rgb(0,0,0); /* Fallback color */ background-color: rgba(0,0,0, 0.4); /* Black w/opacity/see-through */ color: white; font-weight: 300; font-size: 0.75em; position: absolute; bottom: 0%; right: 0; z-index: 2; padding: 5px !important; text-align: left; }
Tamamen nicel analizlere dayanacak bir sistem kurmak istiyordu. Bunun için programcıları, matematikçileri, fizikçileri ve kriptografları işe aldı ve ekibini kurdu. Bu ekiple birlikte Dünya Bankası’ndan, borsalardan ve döviz fiyatları kayıtlarından büyük miktarda tarihsel veri toplayıp bilgisayarlara aktardı. Diğer yatırımcılar anlık değişimlere odaklanırken Jim, işin matematik kısmını görüp analiz etmeyi düşünüyordu. Çünkü bu piyasaların bir mantığı olmalıydı.
Ekibi, yüksek veri depolama alanı ve canlı takip sistemi sayesinde kimsenin erişemediği bilgilere erişmeye başladı. Jim'in sayesinde işi tamamen matematiğe ve bilime döken ekip, sonunda katı matematiksel ve istatistiksel modellere dayanan gizli otomatik stratejiler geliştirmeyi başardı.
Madalyon fonu adını verdikleri fon, gelmiş geçmiş en kârlı fon hâline geldi.
1998 yılından 2018 yılına kadar Madalyon Fonu, ücretler öncesi yıllık %66 getiri elde ederek efsanevi yatırımcılardan daha iyi performans gösterdi. Bu yüzdelik, 2014 yılında %71,8 olarak güncellendi. Yani 100 milyar doların üzerinde kâr elde edildi.
Oldukça yüksek seviyede kâr elde eden fona tüm yatırımcılar girmek istedi. Fakat bu fon şu an yalnızca şirket sahiplerine, şirket çalışanlarına ve seçilmiş birkaç yatırımcıya açık durumda.
Jim Simons, "Forbes - Dünyanın En Zenginleri" listesinde ilk 50’de yer alıyor.
Jim, yüksek matematik bilgisi ve daha da önemlisi 'matematik dehası' olması sayesinde büyük bir servete kavuştu. Kendisi Forbes verilerine göre 28,1 milyar dolar servete sahip. Bu serveti ile dünyanın en zenginleri listesinin 49. sırasında yer alıyor.
1994 yılında eşi ile birlikte Simons Vakfını kurdu ve servetinin 2,7 milyar dolarını bu vakfa bağışladı. Vakfın amacı ise eğitim, sağlık ve otizm araştırmalarını desteklemek. Ayrıca 2004 yılında matematik ve fen öğretmenlerini geliştirmeyi hedefleyen Math for America’yı kurdu.
Yani serveti; matematik bilgisi, finans yetenekleri ve zekâsı dışında yardımsever bir insan olması ile de ön planda yer alıyor. Tüm bunları göz önünde bulunduran topluluklar, kendisini gelmiş geçmiş en iyi yatırımcı olarak nitelendirmekte bir sorun görmüyor.
Kaynaklar: TED, investopedia, ForbesYatırım hakkındaki diğer içeriklerimiz: