Son bir yılda borsaya 1.5 milyon yeni yatırımcı geldi. Bu yatırımcıları borsaya çeken en önemli etkenlerden biri halka arzlar ve halka arzlardaki yüksek getiriler. Ancak yapılan büyük halka arzlara talep açılması aynı zamanda borsada likidite sıkışıklığına neden oluyor.
Geçtiğimiz hafta Sermaye Piyasası Kurulu (SPK) halka arzlarda bireysel ve kurumsal yatırımcıların tespitine yönelik bir ilke kararı açıkladı. Halka arzlarda küçük yatırımcının taleplerinin karşılanmasını öngören bu karar olumlu ancak yetersiz bulundu.
YETMEZ AMA EVET
Bireysel yatırımcılar açısından dağıtıma bakıldığında, dağıtım eşit olduğunda, bireysel büyük yatırımcılar mağdur olurken dağıtım sadece oransal olduğunda da bireysel küçük yatırımcılar mağduriyet yaşamaktaydı. Oysa halka arzda hem oransal hem de eşit dağıtımın karma şekilde uygulanması halinde bireysel dağıtıma bir denge getirilmiş olacak. Ayrıca küçük ve büyük bireysel yatırımcılar arasında adil bir dağıtım söz konusu olacaktı.
Küçük yatırımcının mağduriyeti bununla sınırlı değil. Bireysel yatırımcıların halka arz başvurularında talep tutarları bloke altına alınırken kurumsal yatırımcılara böyle bir blokaj olmadığı için bırakın sahip olduğu parayı halka arz büyüklüğünden bile fazla talep göndermesine izin veriliyor. Halka arzlardaki fiyat yükselişine bakıldığında tavan giden fiyatlar ile inisiyatif kullanan kurumsal yatırımcılar çok yüksek kazanç elde ediyor. Bu durum bir grup kurumsal yatırımcının sebepsiz zenginleşmesine neden olurken aracı kurumların bu keyfi pay dağıtımının karşılığında ayrıca bir kazanç sağlayıp sağlamadıkları sorgulanıyor.
AHLATÇI’YA CAN SUYU
Eylül ayında bankacılık hisselerinde manipülasyon sonrası Ahlatçı Menkul Değerler’in büyük zarara uğradığı piyasalarda konuşulmuştu. Saray’a yakın olan Ahlatçı Menkul’ün zararlarını karşılamak için olsa gerek Ahlatçı Doğalgaz şirketinin halka arzı jet hızıyla onaylandı. Ahlatçı Doğalgaz’ın halka arz fiyatı piyasada pahalı bulununca yatırımcı ilgi göstermedi. Ancak gariplik burada değil. Halka arzdan 10 gün sonra Ahlatçı Doğalgaz’da bu kez de piyasanın çok sevdiği bedelsiz sermaye artırımı SPK tarafından onaylandı. Böylece hissenin fiyatı 100 liraya yükselmiş oldu. Bu bedelsiz hisse onayı ile yatırımcılar Ahlatçı Doğalgaz hisselerini yüzde 40 daha pahalıya satarak talep görmeyen halka arzı kârlı bir şekilde tamamlamış oldu.
Bedelsiz açıklamasından sonra yüksek fiyattan satış yapan kişi ve kurumları SPK inceler mi bilinmez ama bu işten büyük kazanç elde edildiği konuşuluyor. Ahlatçı organizasyonun arkasında geçtiğimiz aylarda tutuklanan damat ile Maslak merkezli şirketin gayrı resmi sahibi olan ve mahkeme tutanaklarına geçen matruşka şirketlerin mucidi kişinin olduğu söyleniyor.
MERAK UYANDIRAN ARTIŞ
Yakın zamanda halka arzı gerçekleşen Söke Un’un halka arzında da birtakım tuhaflıklar yaşandı. 2022 yılı başında tamamı 180 milyon TL’ye Ulusoy Un tarafından alınan Söke Un’un yüzde 20’si 581 milyon TL gibi bir değerleme ile halka arz edildi. Borsa çevreleri Söke Un’da bir yılda gerçekleşen değer artışını merak ediyor. Bir yılda Söke Un’da ne oldu da tamamı 180 milyon gibi bir değerden sadece yüzde 20’si 581 milyon TL gibi bir değere ulaştı?
Halka arz değerlemesindeki arz öncesi bu tuhaf yükseliş halka arz sonrasında da devam etti. Şirket değeri halka arz sonrasında 7.5 milyar TL’ye yükseldi. Bir yıl önce tamamı 180 milyon TL’ye alınabilen Söke Un şu an 7.5 milyar TL değer üzerinden alınabilecek.
DAĞITIMDA ADALETSİZLİK
Dağıtımdaki adaletsiz sistem yüzünden arz-talep dengesi bozuluyor. Küçük ve kurumsal yatırımcıdan almak isteyene dağıtımda hisse verilmeyerek piyasadan alıma yönlendiriliyor. Böylece piyasada alım yönünde yüklü talep oluşturalarak fiyat yükseltiliyor. Şirketi portföyünde isteyen yatırımcı hisseyi halk arz fiyatından değil minimum yüzde 100 yukarıdaki fiyattan almak zorunda kalıyor.