Büyük bir reklam çalışmasıyla 2003 yılında hayatımıza girip pazarda da önemli bir söz sahibi konumuna gelen Cola-Turka'yı hatırlıyor musunuz? Ülker tarafından üretilen, ancak sonrasında faaliyetlerini durdurmak zorunda kalan Cola-Turka'nın hikayesini, Başarısızlık Zirvesi'nde konuşan Türkiye'nin en zengin insanı Murat Ülker anlattı.
Peki zamanında Coca-Cola, Pepsi gibi ABD merkezli içecek firmalarına kafa tutarak büyük başarılar elde etmiş Cola-Turka ne oldu da başarısız oldu? Konu başarısızlık mıydı, yoksa bazı kıskançlıklar mı araya girmişti? O zaman Cola-Turka'nın hikayesini Murat Ülker'in açıklamalarıyla anlamaya çalışalım.
Öncelikle Cola-Turka'nın çıkış hikayesine bakalım.
Cola-Turka, 2003 yılında Türkiye'nin en büyük firmalarından olan Ülker markası altında piyasaya sürüldü. İlk başta çok başarılı reklam çalışmalarıyla adından söz ettiren Cola-Turka, birden tüm Türkiye'de sevilmeye başlanmıştı. Murat Ülker'in yaptığı açıklamalarda da "Çok iyi lansman yaptık, malı çok iyi dağıttık ve malın kalitesi de iyiydi." ifadesi bulunuyor.
O dönemde bazı insanlar Cola-Turka'nın tadının Pepsi ya da Coca-Cola'ya benzemediğini söylemişlerdi, ancak zaten aynı tatta olmaları mantıksız olurdu. Cola-Turka'nın o dönemde yaptığı bazı öncü adımlar vardı. Mesela 3 litrelik ambalajlarla satılmaya başlanmıştı Cola-Turka. Ayrıca şekerden başlayarak tüm sürecin Ülker tarafından yönetildiği dikey entegrasyon sistemiyle üretiliyordu kolalar.
Murat Ülker: Rakiplerimiz bizi kıskandı.
Cola-Turka'nın bu başarısı kısa sürede Coca-Cola'dan sonra en büyük ikinci pazar payına sahip olmalarını sağlamıştı. Dikey entegrasyon sistemi de başarılı olduğu için diğer firmalarla daha kolay rekabet edilebiliyordu.
Murat Ülker, "Ardından konuşmalar başladı. Yabancı sermaye, Sanayi Bakanlığına 'biz de böyle dikey entegrasyon sağlayacağımız bir tesis yapmak istiyoruz' diye sormaya başladı. Halbuki Türkiye'de böyle bir mevzuat yok, Türkiye bir krallık değil. Şirketinizi kurarsınız, kanuna uygun üretime başlarsınız." sözleriyle rakiplerinin o dönemin Sanayi Bakanlığıyla konuşmaya başladığını söyledi.
Sanayi Bakanı, Murat Ülker'i Ankara'ya çağırmış.
ABD merkezli bu üreticilerin biraz söylenmeye başlamasının ardından Sanayi Bakanı, Murat Ülker'i Ankara'ya çağırmış. Murat Ülker, bu süreci şöyle anlatıyor:
"Sanayi Bakanı, babamın arkadaşı olur; ismi lazım değil. Beni Ankara'ya Başbakanlığa çağırdı. Bana, 'Murat, cebimde bir mektup var; seni ABD Büyükelçisi şikayet ediyor, bu nedenle sana küçük bir ceza vereceğiz.' dedi. Çok utandım tabii. 'Türkiye Cumhuriyeti, Türkiye Cumhuriyeti'nin Başbakanlığı, sen de bakansın; ne demek ABD büyükelçisi seni şikayet ediyor?' dedim. 'Böyle bir şey olabilir mi memlekette, kanunlar var!' dedim ama kimse dinlemedi."
Şikayet üzerine Ülker'e 10 milyonluk iş için 37 milyonluk ceza verildi.
Murat Ülker'in açıklamasıyla değeri 10 trilyon (yeni parayla milyon) olan iş için 35 trilyon ceza kesildi. Bunun üzerine Murat Ülker, devleti mahkemeye verdi. Toplamda 7 yıl süren mahkeme, cezanın geçersiz olduğuna karar verdi. Aslında ceza şeker kanununun bakanlık tarafından farklı yorumlanmasından kaynaklanıyordu. Mahkeme ise bu yorumun doğru olmayacağına karar vererek Cola-Turka'nın herhangi bir yanlış iş yapmadığını göstermiş oldu.
Bu ceza ve mahkeme süreci Cola-Turka'yı bitiren şey oldu.
Büyük firmaların ABD Büyükelçisi aracılığıyla Cola-Turka'yı şikayet etmesi, çok ciddi yatırımlar yapılarak başarı da elde edilen yerli kola sektörünü bitirme noktasına getirmiş oldu. Ülker de Cola-Turka, Çamlıca, Link gibi markaları Japonya'dan bir şirkete sattı. Şu an Ülker içecek işi yapmıyor. Günümüzde hala az da olsa Cola-Turka bulabilirsiniz.