Peki beynimiz, doyduğumuzu ne kadar zaman sonra anlıyor? Ya da şöyle soralım, yemek yedikten ne kadar sonra açlık hissiniz gidiyor?
Doymayacakmış gibi hissedip tıka basa, hızlı bir şekilde yemek yedikten sonra patlayacak gibi hissediyoruz. Aslında bu durumun, algılarımızla yakından bir ilişkisi var.
Yemeklerin ardından tokluk hissini ne zaman hissettiğimiz, vücudumuzun biyolojik süreciyle alakalıdır.
Bu süreç, beynimizdeki birçok mekanizma ve hormonun etkisiyle şekilleniyor. Yavaş ve dikkatli yemek yediğimizde, bu sürecin nasıl işlediğini daha iyi anlayabiliriz. Öncelikle yemek yediğimizde beynimize, midenin dolduğuna dair sinyaller gönderiliyor. Tabii biz bu sinyalleri hemen algılayamıyoruz.
Beynimiz, midemizin ne kadar dolu olduğunu anlamak için yaklaşık 20 dakikaya ihtiyaç duyuyor. Bu süre zarfında beyin, hormonlar aracılığıyla tokluk hissini almaya başlıyor. Yani yemek yedikten hemen sonra tok hissetmememizin nedeni tam olarak bu.
Açlık ve tokluk hissimizi beynimizdeki hipotalamus bölgesi yönetiyor.
Hipotalamus, vücudun iç dengesini sağlayan bir bölge olarak açlık ve tokluk sinyallerini düzenliyor. Burada üretilen bazı hormon ve proteinler, açlık ya da tokluk hissinin oluşmasına sebep olur. Mesela Nöropeptit Y ve Aguti İlişkili Peptit gibi proteinler, açlık hissini artırırken; CART ve alfa-MSH gibi başka proteinler ise tokluk hissini baskılıyor.
Açlık ve tokluk hissimiz ise sadece beyinle değil, hormonlarla da alakalıdır. Bu hormonlardak ikisi ghrelin ve leptindir. Ghrelin, midenin boş olduğu zamanlarda artarak açlık hissini oluşturuyor. Leptin de vücutta yeterli enerji olduğunu belirten, tokluk hissini uyandıran bir hormondur.
Yediğimiz yemeklerin de tokluk hissini almamızda etkisi büyük.
Lif açısından zengin gıdalar, açlık hormonlarının üretimini baskıladığı gibi tokluk hissinin daha hızlı oluşmasını sağlıyor. Bu yüzden diyet yapanlara genelde lifli gıdaların tüketilmesi öneriliyor. Bunun aksine işlenmiş gıdalar ve düşük lifli besinler, daha geç tokluk hissi yaratıyor.
Bununla bittiğini sanmayın… Çünkü yemek yeme hızınız da bu süreci etkiliyor. Yavaş yemek, beynin tokluk sinyalini alması için zaman tanıyor. Hızlı yemek ise bu sinyallerin daha geç ulaşmasına neden olabiliyor. Dolayısıyla sindirerek yemek, tokluk hissine hızlı bir şekilde ulaşmak için en ideal olanıdır.
Tokluk hissinin süresi, birçok faktöre göre değişiklik gösterse de aslında genel olarak 20 dakika gibi ortalama bir sürede bu süreç tamamlanıyor.
Kaynaklar: 1, 2, 3Yemek yemek ile ilgili diğer içeriklerimiz: