Dünya geneline baktığımızda ortalama uzunluk erkeklerde 1.73 iken kadınlarda 1.61. Bu oranları göz önünde bulundurunca, Türkiye’de yaşayan insanlar olarak pek de şanssız değiliz diyebiliriz.
Doğduğumuz ve yaşamımızı sürdürdüğümüz yerin, en ayırt edici fiziksel özelliklerimizden biri olan boy uzunluğumuza nasıl bir etkisinin olabileceğini öğrenmeye hazırsanız başlayalım.
İlk önce, kendi ülkemizdeki ve bazı farklı ülkelerdeki ortalama boylara bir göz atalım.
Dünya genelindeki ortalama boy uzunluğunu en başta söyledik. Ülke özelinde bakacak olursak:
188 ülkenin bulunduğu listenin başını; erkeklerde ortalama 1.84, kadınlarda 1.70 olan, en uzun boy ortalamasına sahip ülke Hollanda çekiyor.
En kısa boy ortalamasına sahip olan ülke ise, Güneydoğu Asya'da Avustralya ile Endonezya arasında yer alan bir ada devleti olan Doğu Timor.
Türkiye, bu listenin arasında; 1.76 (E), 1.62 (K) ortalaması ile 64. sırada yer alıyor. Pek de fena sayılmayız...
Genetik, elbette ülkenin ortalama boy uzunluğunu etkiliyor.
Bilim insanları, bir kişinin boyunun yaklaşık %80’inin kalıtsal olarak aldıkları DNA tarafından belirlendiğini öne sürüyor. Araştırmacıların söylediklerine göre, insan boyunu belirleyen 700'e yakın genetik varyant bulunuyor. Hâliyle, aynı ülkenin vatandaşı olan insanların geni korunup diğer nesillere taşınıyor.
DNA’dan geri kalan faktörler ise; beslenme, sağlık sektörü ve yaşam koşulları gibi diğer etkenlerle değişiklik gösterebiliyor. Tüm bunları düşününce, boy ortalamalarının ülkeden ülkeye farklılık göstermesine şaşırmamak gerek.
Dünyanın en kısa boy ortalamasına sahip Doğu Timor üzerinden örnek vererek, kısa olmalarının nedenlerini daha net anlayabiliriz.
Ülkelere göre ortalama boy uzunluğu, orada yaşayan nüfusun sağlığı ve refahı hakkında fikir verebiliyor. Doğu Timor'un en fakir ürkeler arasında yer aldığını göz önünde bulundurduğumuzda, ortaya şu şekilde sonuçlar çıkıyor:
Besleyici gıdalara erişim zorluğuTıbbi olanaklara sahip olamamaKötü yaşam koşullarıTüm bu maddelere baktığımızda; Doğu Timor’da, büyüme geriliği ve boy kısalığının ortaya çıkması kaçınılmaz oluyor.
Evrimi destekleyen “ada kuralı”, ada ülkelerindeki boyların kısa olmasına dair fikir verebilir.
“Ada kuralı” olarak adlandırılan terim; kemirgenlerin adalarda genellikle büyüdüğünü, etoburların ve bazı büyük memelilerin ise genellikle küçüldüğünü savunuyor.
Bazı bilim insanları, bu durumun tüm ada memelilerinde geçerli olduğunu ileri sürüyor. Belki de ada ülkesinde yaşayan Aborjinlerin kısa olmasının sebeplerinden birisi de budur.
Bazı ülkelerin boy ortalaması, yaşam koşullarından ve DNA'dan farklı olarak, cinsel seçilim gibi istisnai sebeplerden değişiklik gösterebiliyor.
Hollandalı bilim insanı Gert Stulp tarafından yapılan araştırmaya göre, 150 sene önceki Hollandalılar, bu kadar uzun boya sahip değillerdi. Hatta diğer Batılılara oranla kısa kalıyorlardı.
Bu değişime neyin sebep olduğunu anlamak isteyen ve vücut uzunluğunun üremeye olan etkisini araştıran Stulp, 1035-1967 seneleri arasında çocuk sahibi olan 94.000 Hollandalı'dan boy uzunluğu verisi toplamış. Araştırmasının sonucunda, uzun boylu insanların daha fazla çocuk sahibi olduğunu görmüş.
Hollandalı ve uzun boylu insanların neden daha çok çocuğa sahip olduğu konusunda net bir şey yok fakat ülkenin, gelecekteki ortalama boy uzunluğuna etkilerinin olduğu aşikâr.
Kaynaklar: Wise Voter, The Cut, Medline Plus, BBC, BBC 2