Tarım ve Orman Bakanlığı, içme ve kullanma suyu temin edilen su havzalarının korunması, çevre ve gürültü kirliliğinin önlenmesi, halk sağlığının korunması amacıyla Kurban Bayramı süresince alınacak tedbirlere ve kesim sırasında dikkat edilmesi gereken kurallara ilişkin valiliklere genelge gönderdi.
Bakanlıktan yapılan açıklamaya göre, Tarım ve Orman Bakanı İbrahim Yumaklı imzasıyla, İçme Suyu Kaynaklarının Korunması Amacıyla Kurban Bayramı Süresince Alınacak Tedbirler Hakkında genelge yayımlandı.
Su Yönetimi Genel Müdürlüğü tarafından valiliklere gönderilen genelgede, Kurban Bayramı dolayısıyla kurbanlıkların kesimi ve atıkların bertaraf edilmesinde çevre ve görüntü kirliliği oluşmaması için kurallar ve alınması gereken önlemler hatırlatıldı.
Genelgede, Kurban Bayramı'nda artacak kesim faaliyetleri dolayısıyla içme ve kullanma suyu temin edilen baraj, göl, gölet ve bunların havzalarıyla dere ve nehirlerdeki su kalitesinin korunması, sürdürülebilir kullanımının sağlanması amacıyla gerekli tedbirlerin alınmasının önemine işaret edildi.
Bayram öncesi ve sırasında belirlenecek kurban kesim alanlarının, içme ve kullanma suyu temin edilen su havzalarının dışında kalacak şekilde belirlenerek içme suyu kaynaklarının fiziksel, kimyasal ve bakteriyolojik olarak kirlenmesinin önüne geçilmesi gerektiği vurgulandı.
Kırsal yerleşim yerlerinde yer altı suyu ile kaynak suyu beslenim ve boşalım alanları içerisinde hayvan kesim faaliyetlerine müsaade edilmemesi, hayvan kesimi yapılacak yerlerde iç organlar, dışkı, deri parçaları gibi katı atıkların dere yataklarına, kanalizasyon ve yağmur suyu hatlarına ulaşmasını engelleyecek tedbirlerin alınması gerektiği belirtildi.
Kötü kokuların oluşmasının, haşerat çoğalmasının ve altyapı tıkanıklığından kaynaklı su baskınlarının önüne geçilmesinin önemine işaret edilerek, atıkların sızdırmaz, dayanıklı ve yüksek yoğunluklu polietilen torbalara konularak ilgili belediye tarafından varsa düzenli depolama sahalarında yoksa da gerekli dezenfeksiyon işlemleri yapılarak bertaraf edilmesi gerektiği hatırlatıldı. Genelgede, sıvı atıkların (kan, idrar) ise katı atıklardan ayrı toplanarak mevzuata uygun şekilde bertaraf edilmesi gerektiği bildirildi.
TEDBİR VURGUSU
Kurbanlık hayvanların, bakanlıktan şartlı onay veya onay belgesi almış kesimhaneler ile kurban hizmetleri komisyonlarının belirlediği yerlerde kesilmesi gerektiğinin altı çizildi.
Kurbanların insanların gelip geçtiği, dinlendiği sokak, park, bahçe ve meydanlarda, akarsu kenarlarında kesilmemesi, çevrenin kirletilmemesi ve vatandaşların rahatsız edilmemesi gerektiği uyarısında bulunuldu.
Sokak hayvanlarının atıkları yemesine ve çevreye yaymasına izin verilmemesi, atıkların derin çukurlar açılarak gömülmesi gerektiği ifade edildi.
Hayvanlardan insanlara geçen ve zoonoz olarak bilinen birçok hastalık etkeninin, bu atık ve artık maddelerle insanlara bulaştığına dikkat çekilerek, şunlar kaydedildi:
"Kesilen kurbanlık hayvanların kulak küpeleri ve hayvan pasaportları en yakın il veya ilçe tarım ve orman müdürlüğüne teslim edilmelidir. Derinin yüzülmesi sırasında derinin dış kısmı ile etin teması önlenmelidir. İşkembe ve bağırsaklar, et kalitesini olumsuz etkilememesi, mikropların bulaşmasını ve gelişmesini önlemek için geciktirilmeden çıkarılmalıdır. İç organların çıkarılması sırasında işkembe ve bağırsak içeriğinin ete bulaşması önlenmelidir. İçerikleri kesim yerinden ayrı bir yerde poşet, çöp bidonu, konteyner veya çukurlara boşaltılmalı, çevre kirletilmemelidir. Kesilen hayvanlara ait hastalıklı organlar, kesim sırasında oluşan atıklar, kist hidatik riskine karşı karaciğerler ve akciğerler evcil ve yabani hayvanlara verilmemeli, hayvanların çıkaramayacağı derinlikte çukurlara gömülerek bertaraf edilmelidir. Anormal görünüşe sahip iç organlar (normalden büyük, kokulu iltihaplı, su keseleri ve şişkinlikleri bulunan iç organlar, çamur kıvamında dalak gibi) ve etler (iltihaplı, kokulu, kanı pıhtılaşmayan gibi) veteriner hekime muayene ettirilmelidir."
SOĞUTMA İŞLEMİ BAŞLATILMALI
Kurbanlık hayvanlardan elde edilen etler için soğutma işleminin vakit geçirilmeden başlatılması gerektiği belirtilen genelgede, sakatatların 3 santigrat derece, diğer etlerin 7 santigrat derece veya daha düşük sıcaklıklarda soğutulması ve bu sıcaklıklarda muhafaza edilmesi gerektiği bilgisi verildi.
Taze etlerin gıda ile temas amacıyla üretilmiş uygun malzemelerde taşınması gerektiği, bu amaç için üretilmemiş çöp poşeti-kovası gibi gıda ile temasa uygun olmayan malzemelerle taşınması halinde bu malzemelerden istenmeyen maddelerin gıdaya geçişinin söz konusu olabildiği anımsatıldı.
Etlerin bozulmasının önlenmesi için hava alacak şekilde taşınması gerektiği belirtilerek, muhafaza yöntemlerine ilişkin şu bilgiler verildi:
"Taze etler buzdolabında bir hafta bozulmadan tazeliğini muhafaza eder. Uygun büyüklüklerde ambalajlanarak buzlukta bir ay, şoklandıktan sonra -18 °C'de 6 ay saklanabilir. Etlerin diğer bir saklama şekli de kavurma yöntemidir. Kavurma yapılan etler uygun şartlarda bir yıl saklanabilir. Etlerin daha uzun süre saklanması bozulmaya, besleyici değerinin azalmasına, lezzet ve aroma kaybına neden olur. İşkembe ve bağırsaklar çok iyi temizlendikten sonra kısa sürede değerlendirilmelidir. Temizlik için sağlığa zararlı kimyasal maddeler kullanılmamalıdır. Derinin düzgün ve hasarsız yüzülmesine dikkat edilmeli, yüzme işlemine önce bacaklardan başlanmalı, sonra varsa yüzme makinesi ile yoksa bıçakla sürdürülmelidir. Yüzme bıçakları sivri uçlu olmamalı, küt ve kavisli olmalıdır. Deri üzerinde yağ ve et parçaları kalmamasına özen gösterilmelidir. Koyun ve keçilerin derileri tulum şeklinde çıkarılmalıdır. Bunun kolaylıkla yapılması için deri altına hava verilerek şişirilmelidir. Kesim sonrası elde edilen deri 1-2 saat dinlendirildikten sonra tuzlanmalıdır. Dinlendirme esnasında derideki fazla su ve kan sızar. Böylece bozulma riski azalır."