Hazine ve Maliye Bakanlığı hem vergide adaleti sağlamak hem de kayıt dışı ekonomi ile mücadele kapsamında son dönemde birçok düzenlemeyi hayata geçirdi. Bazı vergi oranlarında değişikliğe gidilirken, kayıt dışı ekonomiyi de en aza indirmek için birçok kurum ve kuruluşa yönelik denetimlerde artırıldı.
Yapılan denetimlerde milyarlarca lira ceza kesilirken, gelir düzeyi yüksek meslek gruplarının etkinliği ise dikkat çekti. İşte bu yönde atılan adımlar:
VERGİ ORANLARINDA DEĞİŞİKLİĞE GİDİLDİ
- Kurumlar vergisi oranı 5 puan artırıldı, banka ve finans kurumları için kurumlar vergisi yüzde 30’a çıkarıldı. Çok uluslu şirketlere yüzde 15 asgari kurumlar vergisi getirildi. Yurt içi asgari kurumlar vergisi düzenlemesi yapıldı. Bundan böyle, teşvik, istisna ve indirimler nedeniyle ödenecek vergisi çıkmayan şirketlerden asgari yüzde 10 kurumlar vergisi alınacak. Yap İşlet ve Devret Modeli ile Kamu Özel İşbirliği Projeleri kapsamında elde edilen kazançlardan yüzde 30 oranında kurumlar vergisi alınacak. Yatırım fon ve ortaklıklarının halihazırda var olan kazanç istisnası, gayrimenkul kazançlarında yüzde 50 kar dağıtımı şartına bağlanmak suretiyle, ortaklara dağıtılan kar paylarından gelir ve kurumlar vergisi alınması sağlandı. Bu fon ve ortaklıkların, gayrimenkul kazançları üzerinden %10 asgari kurumlar vergisi de alınacak.
SERBEST MESLEK SAHİPLERİ MERCEK ALTINDA
- Serbest meslek kazancı ve ticari kazanç yönünden gelir vergisi mükelleflerinin yılın belirli zamanlarında hasılatlarını tespit edilecek. Beyanları ile tespit edilen hasılatları arasında uyumsuzluk olanlar izaha davet edilecek, izahı yeterli olmayanlar hakkında da vergi tarh edilecek.
- Döviz mevduat ve katılım hesaplarında tevkifat oranı %25 olarak belirlendi. TL mevduat hesaplarına uygulanan tevkifat oranları artırıldı. Özel sektör (banka) tahvil ve bonoları ve kira sertifikalarından elde edilen gelirlerde tevkifat oranları artırıldı. Yatırım fonlarından elde edilen gelirler uygulanan %0 tevkifat oranı %7,5’a çıkarıldı. İpotek ve Varlığa Dayalı Menkul Kıymetlerde tevkifat oranları artırıldı.
KKM'DE VERGİ İSTİSNASI UZATILMADI
- KKM kurumlar vergisi istisnasının süresi uzatılmadı ve tevkifat oran artışına gidildi. KKM ve katılma hesaplarından elde edilen kurumlar vergisi istisnası 30/6/2023 tarihi itibarıyla sona erdi, uzatma yapılmadı. KKM ve katılma hesaplarından elde edilen faiz ve kar payı gelirlerine uygulanan %0 tevkifat oranı 1/8/2024 tarihinden itibaren açılan ve vadesi yenilenen hesaplarda vadesi 6 aya kadar olanlarda %7,5, 6 ay-1 yıl arası olanlarda %5 olarak uygulanmaya başladı.
KAYIT DIŞI EKONOMİ İLE MÜCADELE KAPSAMINDA PLANLI DENETİMLER SÜRÜYOR
- Otopark işletmeciliği, güzellik merkezleri, meyve ve sebze halleri, yazlık villa kiralamaları, mobilyacılar, yat kiralamaları, eğlence merkezleri, restoran, kafe, turizm gibi birçok sektör ve mükellef grupları nezdinde saha denetimleri gerçekleştirildi. 20 Ağustos 2024 itibarıyla GİB tarafından 755.365 adet saha denetimi gerçekleştirilmiş olup bu denetimlerde;
* 17.853 mükellefin vergi dairesi kayıt yaptırmadan faaliyette bulunduğu,
* 2.300 kişinin kayıt dışı istihdam edildiği tespit edilmiştir.
* Ayrıca yapılan denetimlerde toplam 3,2 milyar TL ceza kesilmiştir.
- Büyük Mükellef İncelemeleri: 2 bin 815 büyük mükellefin toplam yüzde 27'si nezdinde vergi incelemelerine hâlihazırda devam edilmektedir.
- Kar Payı Transferleri kapsamında 100’den fazla mükellef incelemeye sevk edilmiş çok daha fazlası izahta bulunmak üzere Vergi Denetim Kurulu Başkanlığına davet edilmiştir.
- IBAN, Mail Order ve diğer banka hesap hareketleri incelenmektedir.
LÜKS ARAÇLAR İNCELEMEYE TAKILDI
- Lüks segmentinde yer alan 7 bin 885 araç üzerinde yapılan çalışmalarda, herhangi bir gelir beyanı veya şirket ortaklığı olmayan ya da ortaklığı olmasına rağmen şirketleri kar dağıtımı yapmamış mükelleflerin 2023 ve 2024 model Porsche, Bentley, Ferrari, Lotus, Maserati, Mercedes gibi markalarda araçlara sahip olduğu ve vergi beyanları ile tezat oluşturacak şekilde bir hayat standardı sürdürdüğü tespit edilmiştir.
- Kuyumculuk sektörüne yönelik 9 büyükşehirdeki 707 adreste eş zamanlı denetim yapılmış ve riskli bulunan mükelleflere yönelik vergi incelemesi çalışmaları başlatılmıştır.
30.000’den fazla influencer olarak nitelendirilen mükellefin kimlik bilgilerine erişilip kazançları tespit edilmiş olup bu konudaki denetim çalışmaları devam ettirilmektedir.
FİŞ VE FATURALAR YAKIN TAKİPTE
- Gıdada sektör büyüklüğünün önemli bir kısmını elinde bulunduran 32 mükellefin yurt çapındaki adreslerinde fiili sayımlarda bulunulmuş ve riskli görülen mükellefler incelemeye sevk edilmiştir.
- Yaklaşık 80 bin restoranın işlemleri analiz edilmiş ve bu analizler sonucunda 3 binin üzerinde restoranın fiş/fatura düzenlemeyerek tutarı 3 milyar TL olarak tahmin edilen geliri vergi dışı bıraktıkları tespit edilmiş ve bu işlemlerde bulunanlar incelemeye sevk edilmiştir.
- İkinci el ticaretinde yüksek karlar elde eden ve bir kısmı işi kayıtsız ticarete de döküp bu sektörü manipüle eden kişiler tespit edilmiştir. Bu kapsamda 900 mükellef cari dönemde incelemeye sevk edilmiştir.
BİNLERCE DOKTOR VE AVUKAT İNCELEMEYE SEVK EDİLDİ
- On binlerce doktor ve avukata yönelik veriler analize tabi tutularak kazançlarını kayıt dışı bıraktığı yönünde risklilik bulunan cari dönemde dahil olmak üzere 2.843 avukat ve 4.089 doktor incelemeye sevk edilmiştir.
- Alkol, Tütün ve Akaryakıt Sektörleri: Kamuoyuna yansıyan bir tütün şirketine kesilen 6 Milyar TL’lik cezanın yanında saha denetimleri de aralıksız sürdürülmektedir. Son olarak 23 firmanın 8 ilde bulunan 26 adresinde vergi müfettişlerinin koordinasyonunda gelir uzmanları ile Emniyet ve Jandarma personelinin de katılımıyla eş zamanlı sayım faaliyeti basına yansımıştır. Akaryakıt sektöründeki denetimler ise benzer ve rutin şekilde devam ektirilmektedir.