Uzay boşluğunda, gezegenlerin yörüngesinde ve Ay’da; birbirinden ilginç maddeler bulunuyor. Bunların arasında tırnak makası ve lens kutusundan tutun torba torba kakaya kadar her şey var… Evet, kaka.
Üstelik bu 100’e yakın kaka torbasının orada durmasının sebebi, astronotların tuvaletinin gelip öylece oraya bırakması falan değil. Peki o zaman ne?
Armstrong’un Ay’da çektiği ilk fotoğrafta bile bir dışkı torbası vardı.
Astronotlar, Ay’a giderken idrarlarını ve dışkılarını da yanlarında götürüyor. Daha sonra bu atıkları Ay’a bırakıyorlar. Hatta Neil Armstrong’un Ay’da çektiği ilk fotoğrafta bu dışkı torbalarından biri yer alıyordu.
Dışkı ve idrar torbalarının içi, mikrobiyal yaşam ve virüs içerdiğinden Ay’a bırakılan bu torbaları geri almak ve içeriklerini analiz etmek; gezegenler arası mikrobiyal kirlenme araştırmalarına katkı sağlıyor.
Nedir bu “gezegenler arası mikrobiyal kirlenme?”
Mikrobiyal kirlenme araştırmaları, uzayda yaşam araştırmalarının bir parçası olarak yapılıyor. Dışkı kütlelerinin yaklaşık yarısı, bağırsaklarımızda yaşayan 1000’den fazla mikrop türünden bazılarını oluşturan bakterileri barındırıyor. Kısacası bir parça kakada, koca bir ekosistem yatıyor…
Astronotların dışkılarında bulunan mikroorganizmalar, uzayda yaşamın nasıl etkilendiğini anlamak için önem arz ediyor yani. Daha detaylı açıklayacak olursak; yaşamın Ay’ın ortamı karşısında ne kadar dayanıklı olduğuna ve Güneş sistemindeki diğer cisimleri potansiyel olarak kirletip kirletmeyeceğine bakılıyor.
Ancak Dünya atmosferi bizi UV ışınlarının zararlı etkilerinden koruyor ve sıcaklığı yaşanabilir seviyede tutuyor. Ay ise bu korumayı sağlayamıyor ve dışkıların üzerindeki sporlar 1 ay içinde etkisiz hâle geliyor.
Ay’a bırakılan dışkılarda böyle bir durumun oluşması, yaşamın tamamen imkânsız olduğu anlamına gelmiyor.
2020 yılında Japon araştırmacılar, kurutulmuş bakterilerin Uluslararası Uzay İstasyonu'nun (ISS) dış kısmında 3 yıl boyunca hayatta kalabildiğini bulmuştu. Benzer şekilde 2017'de Rus astronotlar da ISS'in dışında yaşayan bakteriler bulmuştu. Ay'dakiler gibi, 121°C ile -157°C arasında değişen sıcaklıklarda hayatta kalıyorlardı.
Ayrıca bazı mikropların yeniden canlanma ihtimali de var. Yani Ay'da onlarca yıl uykuda kaldıktan sonra bu mikroplardan bazıları, doğru koşullar altında hayata döndürülebilir. Kuzey Kutbu'ndaki bakteriyel sporlar, binlerce yıl buzda donduktan sonra yeniden canlandırılmıştı. Ay'da da onlarca yıl sonra, dışkıdaki sporların yeniden canlandırılması mümkün olabilir.
Bu dışkı araştırmalarının geleceği, bizi Mars’a kadar götürebilir.
Eğer mikroplar Ay’da belirli bir süre hayatta kalabilirlerse ince bir atmosfere, daha misafirperver bir çevreye ve akan suyun varlığına dair kanıtlara sahip olan Mars'ta hayatta kalma olasılıkları artıyor.
Ancak Mars'a gidip gezegeni pisliklerimizle kirletirsek ve mikroplarımız Mars'ı sevip yayılırsa bunu geri almanın bir yolu olmayabilir…
Kaynaklar: Vox, Science Focus, BBC Science, Ifl Scienceİlginizi çekebilecek diğer içeriklerimiz: