Apple’ın Vision Pro’yu tanıtmasının ardından sosyal medyada ve hatta bazı haber sitelerinde bunun bir AR/VR gözlüğü olduğu yazıldı. Elbette ki bu teknolojiyle yeni tanıştığımızı düşünürsek hangi gözlüğe AR, hangisine VR dendiğini karıştırıyor olmamız oldukça doğal.
Üstelik yalnızca AR ve VR ile de bitmiyor. Bunun bir de MR’ı ve hatta XR’ı bile var. Öyleyse ekranları ortadan kaldırıp tüm her şeyi gerçek dünyaya dökecek kadar gelişen teknolojiye ayak uydurup pek çoğumuzun yeni yeni duymaya başladığı bu terimlerin ne anlama geldiğini öğrenelim.
Tam açılımıyla Augmented Reality (Artırılmış Gerçeklik), dijital öğeleri gerçek dünyada görmemizi sağlayan teknolojidir.
Yukarıdaki görselde Pokemon Go oyununun AR modunu görüyorsunuz. Aslında orada olmayan (ve elbette ki orada olması mümkün olmayan) Drowzee, AR modu sayesinde sanki hemen önümüzde bekliyormuş gibi görünüyor. Üstelik AR teknolojisi, hayatımızın pek çok alanında karşımıza çıkmaya devam ediyor.
Geçtiğimiz aylarda IKEA, kullanıcıların bir ürünü satın almadan önce evlerinde nasıl görüneceğine dair fikir edinebilmeleri için bir artırılmış gerçeklik özelliğini tanıttı. Aslında bu iki örnek, AR teknolojisini de çok net bir şekilde özetliyor: Fiziksel dünyanın üzerine dijital öğelerin bindirilmesi.
Apple’ın Vision Pro’sunun kafa karışıklığına sebep olmasının sebeplerinden biri de buydu. Tanıtımlarda gördüğümüz salonun ortasında beliren uygulama menüleri aslında bir AR teknolojisi olsa da Vision Pro yalnızca bu kadarla sınırlı değil. Bu sebeple de tam olarak bir AR gözlüğü olduğunu söylemek de yanlış olacaktır.
Hep kafamızı VR karıştırdı...
Günümüzde karşılaştığımız pek çok gözlüğü (Örneğin Meta Quest) bu sınıfa dahil edebiliriz. VR teknolojisini diğerlerinden ayırt etmek oldukça basit. Eğer gözleriniz yalnızca dijital dünyadan objeleri görüyorsa bir VR deneyimi yaşadığınızı söyleyebiliriz.
Zira bu teknoloji, bir nevi gözlerimizin yerini alıyor ve bizi dijital dünyada bir yolculuğa çıkartıyor. Ancak bu yolculuğumuz sırasında fiziksel dünyayla neredeyse hiçbir bağlantımız bulunmuyor. Bu sebeple de AR’ın aksine VR gözlükleri sizi gerçek dünyadan uzaklaştırır.
Bu işin bir de “Karma”sı var.
Apple Vision Pro’nun dahil olduğu kategoriye geldik. Karma Gerçeklik yani orijinal deyimiyle Mixed Reality (MR) gerçek ve dijital dünyaların tam bir birleşiminden oluşur. Gerçek dünyada dijital öğeleri görebilir, etkileşime girebilir. Etkileşime girilebilir olması sebebiyle hem VR’dan hem de AR’dan kolayca ayrıştırılabilir.
Apple’ın Vision Pro’su da bir karma gerçeklik gözlüğü olarak karşımıza çıktı. Dolayısıyla gerçek hayat ile dijital dünya arasındaki ince çizgide gidip geleceğimizi tahmin etmek pek de zor değil. Elbette Apple bunu bir VR gözlüğü olarak da piyasaya sürebilirdi ancak bu defa yıllardır bekleyen kullanıcılar için bir miktar hayal kırıklığı olabilirdi.
Bir de tüm bunları kapsayan genel bir terim var: XR.
Genişletilmiş gerçeklik, yukarıda saymış olduğumuz tüm algısal teknolojileri kapsayan kümedir. Dijital ve fiziksel dünyayı birleştiren tüm teknolojiler de bu kümenin elemanlarından biridir. XR’ın açılımı Extended Reality olmasına rağmen kimilerine göre kısatmanın başında gördüğümüzi “X”, bilinmeyeni temsil etmektedir.
Genişletilmiş Gerçeklik veya kısa adıyla XR, hepimiz için henüz yeni bir terim. Ancak gelecekte bu minvalde göreceğimiz tüm teknolojiler için XR olarak bahsedebiliriz. Zira bu gerçek dünya ile dijital dünyanın birleştirilmesiyle ortaya çıkan tüm teknolojileri de bu kümenin altında göreceğiz. Henüz icat edilmemiş veya piyasaya sürülmemiş olanlar da dahil.