Tarih için oldukça önemli olan, geçmişin kapılarını aralayan antik heykeller hakkında yakın zamanda yapılan bir araştırma, şaşırtıcı bilgilerimize bir yenisini daha ekledi.
Bu bilgi, antik heykellere parfüm sıkılmasıydı. Peki neden heykellere özellikle güzel kokular sıkılıyordu?
Antik Yunan, Roma ve Mısır medeniyetlerinde heykellere koku sürme geleneği, dini pratiklerin yansımasıydı.
Biz bu bilgileri, tapınak yazıtlarından öğreniyoruz. Mesela Sicilya’daki Segesta kentinde Artemis heykelinin merhem ve kokulu yağlarla ritüelistik olarak yağlandığı, Romalı hatip Cicero’nun kayıtlarında belirtiliyor. Aynı şekilde Delos Adası’ndaki tapınak yazıtları, Artemis ve Hera heykellerinin gül esanslı yağlarla ovulduğunu bizlere aktarıyor.
Antik Mısır’da ise rahiplerin, tanrı heykellerini günde üç kez kutsal yağlarla sıvazlayarak mür tütsüsü yaktıkları biliniyor. Bu ritüeller, tanrıların dünyevi temsillerini "canlı tutmak" ve onları hoşnut etmek amacı taşıyordu.
Antik dönemde heykeller, tanrıların bedenlenmiş hâlleriydi.
Yani insanlar için ne kadar önemli olduklarını siz düşünün. Bu nedenle heykellerin yalnızca görsel değil, dokunsal ve hissel olarak da etkileyici olmasına önem veriyorlardı. Kosmesis adını verdikleri bu süsleme ritüeli, heykellerin mücevherlerle bezenmesi, renkli boyalarla boyanması ve kokulu yağlarla ovulmasını kapsayan bir süreçti.
Koku, ibadetin mistik atmosferini güçlendirdiği için kişide duygusal bağ kurmasını da sağlıyordu.
Ayrıca kokuların bazıları, heykelleri koruyordu.
Hayır, manevi bir korumadan bahsetmiyoruz. Mermer gibi gözenekli taşlar, zeytinyağı ya da balmumu karışımlarıyla cilalandığında hem parlak bir görünüm kazanıyor hem de nem ve tozdan korunuyor. Heykeller üzerinde yapılan araştırmalar da bu kanıyı destekleyen bulgular elde edinmemizi sağlıyor.
Günümüzde kimyasalların heykellere nüfuz ederek leke bırakması, yapılarının bozulmaları gibi risklerden dolayı antik heykellere parfüm sıkmak, yerine getirilen bir uygulama değil.
Kısacası antik heykellere bir zamanlar parfüm sıkma geleneğinin, insanların kutsallığı somutlaştırma çabasının bir yansımasıydı diyebiliriz.
Kaynaklar: 1, 2, 3Antik çağ ile ilgili diğer içeriklerimiz: