Hafızamızı tek başımıza zorlayınca bir şey çıkmaz da bazen birileri olanları anlatınca bölük pörçük gelen anların bir adı olduğu gibi komple devreleri kapatmanın da sebepleri var.
Sadece beynimizin ve vücudumuzun bize bunu nasıl yaptığını değil aynı zamanda alkolün sandığınızdan daha büyük etkileri olduğunu da fark edeceksiniz?
Alkol ve beyin: Anılar nerede saklanıyor?
Beynimiz, anılarımızı depolamak ve geri çağırmak için karmaşık bir sistem kullanıyor. Hipokampus adı verilen beyin bölgesi, özellikle kısa süreli hafızanın uzun süreli hafızaya dönüşmesinde kritik bir rol oynuyor. Alkol, bu bölgedeki hücrelerin normal işleyişini bozuyor ve sonuç olarak yeni anıların oluşturulmasını engelliyor.
Alkol, GABA (gamma-aminobütirik asit) adlı nörotransmiterin etkisini artırarak beyin faaliyetlerini yavaşlatıyor. Bu, beynin iletişim kurma kapasitesini düşürüyor ve bilgi işleme süreçlerini aksatıyor. Yüksek alkol seviyelerinde de bu etkiler daha belirgin hâle geliyor ve anıların kaydedilmesi sekteye uğruyor.
Anıların kaybolması: alkol blokajı
Alkolün etkisi altındayken yaşadıklarımızı hatırlayamamamızın bilimsel adı "alkol kaynaklı hafıza kaybı" ya da halk arasındaki deyimiyle "blackout". Bu durum, iki türde karşımıza çıkıyor: Parçalı ve tam kayıp.
Fragmenter yani parçalı hafıza kaybı, bazı olayları parça parça hatırlamamıza neden oluyorken tam kayıpta ise yaşananlar tamamen silinmiş gibi oluyor yani hiç yaşamamış gibi. Tanıdık geldi mi?
Beyinde ne oluyor?
Alkol, NMDA (N-Metil-D-aspartat) reseptörlerini bloke ederek sinaptik plastisiteyi yani sinir hücrelerinin birbirleriyle olan bağlantılarının güçlenmesini ve zayıflamasını engelliyor. Bu da anıların depolanmasında kritik bir süreç. Ayrıca alkol, glutamat adlı uyarıcı nörotransmiterin etkisini de azaltıyor ve hafıza oluşturma kapasitesini düşürüyor.
Alkol miktarı ve etkisi
Alkolün hafıza üzerindeki etkisi tabii ki tüketilen miktara ve kişinin biyokimyasal özelliklerine bağlı olarak değişiyor. Özellikle hızlı ve fazla miktarda alkol alındığında, beyin daha fazla baskı altına giriyor ve hafıza kaybı yaşama olasılığı artıyor.
Bir kişinin BAC (kandaki alkol konsantrasyonu) değeri yüzde 16’lara yaklaştığında elektrikler kesilme başlanıyor.
Bunun yanı sıra kişinin genel sağlık durumu, uyku düzeni ve stres seviyeleri de bu etkileri pekiştirebiliyor.
Alkolün uzun dönem etkileri
Sık sık alkol tüketimi ise uzun vadede kalıcı hafıza problemlerine ve beyin hasarına yol açabiliyor. Beyindeki hücrelerin sürekli olarak alkolün etkisine maruz kalması, sinaptik bağlantıların kalıcı olarak zarar görmesine neden olabiliyor. Bu yüzden de siz siz olun alkol tüketiminde ölçülü olun.
Kaynaklar: Ulusal Alkol İstismarı ve Alkolizm Enstitüsü, National Library of Medicine, Good Rx, Alcohol, Very Well MindAlkol hakkında öğrenmek isteyeceğiniz diğer içeriklerimiz: