Kahramanmaraş merkezli depremde yıkılan binalar nedeniyle bugün için 44 binden fazla yurttaş vefat ederken tarlalar, ormanlar, nehirler ve hatta korunan alanlar bile artık birer enkaza döndü. Özellikle Amik, Elbistan ve Çukurova ovaları ile bölgedeki illerin verimli ovalarda yer alan tarım toprakları üzerinde devasa binaların yükselmesi de yıkımı büyüttü.
İnşaat Mühendisleri Odası’na (İMO) göre hasarın büyük olduğu bölgeler, daha çok verimli tarım arazilerinde yükselen yerleşim yerleri. İMO Kahramanmaraş Temsilcisi Ökkeş Buğra Dalkıran, ilin merkezinin 40-50 yıl önce tarım arazisi olduğuna işaret ederek “Buralar imara açıldı. Üstelik alüvyonlu zemine uygun olmayan binalar yapıldı. Yıkılanlar bu binalar. Kentin yüksek kesimlerindeki 50 yıllık binalar bile ayakta” dedi.
(Ökkeş Buğra Dalkıran)3.2 MİLYON HEKTAR
AKP iktidarı sürecinde, 2020 yılı sonu itibarıyla tarım alanlarının yüzde 12’si kaybedildi. 2001’de 26.3 milyon hektar olan arazi 2020’de 23.1 milyon hektara indi. Son yıllarda resmi rakamlar açıklanmasa da bu alanın 19 milyon hektara düştüğü tahmin ediliyor. Resmi verilere göre geçen zamanda Hatay’ın yüzölçümünün yaklaşık 6 katı tarım arazisi yok edildi. Zeytinlikleri madenciliğe açmak için yargının iptal kararlarına rağmen 20 yılda 8 kez Meclis’e yasa teklifi getiren AKP, tarım arazilerini, ormanları, meraları, yaylaları imar ve ranta açarak tarım ve hayvancılığa da ağır hasar verdi.
Yine 2001’de çiftçi kayıt sistemine (ÇKS) kayıtlı çiftçi sayısı 2 milyon 183 binken 2021’de 2 milyon 173 bine geriledi. Ayrıca SGK kapsamındaki çiftçi sayısının ise son 10 yılda yüzde 55 azaldığını vurgulayan Türkiye Ziraatçılar Derneği Genel Başkanı Hüseyin Demirtaş şuna dikkat çekti: “Son yıllarda deprem bölgesindeki verimli ovalarda yer alan tarım topraklarında devasa kentler yükseldi, bunların ihtiyaçlarını gidermek için sulak alanlar üzerine yerleşim yerleri, havaalanları, sanayi siteleri kuruldu. Bu nedenle, son depremde kırsal bölgelerde nispeten daha az zarar görürken bu kentlerde büyük ölçekli yıkımlar yaşandı.”
(Hüseyin Demirtaş)
TARLA KALMAYACAK
İktidarın inşaat ve rant hırsıyla Güneydoğu Anadolu Projesi (GAP) kapsamındaki Harran Ovası betonlaştı. TMMOB Ziraat Mühendisleri Odası Şanlıurfa Şubesi Başkanı Abdullah Melik, hesaplamalarına göre son 10 yılda Harran Ovası’nda 500 bin dönüm tarım arazisinin betonlaştığını vurguladı. Kaçak yapılaşmanın çok yaygın olduğunu, yerel yönetimlerin de buna göz yumduğuna vurgu yapan Melik şöyle konuştu:
“Önümüzdeki yıllarda işlenecek arazi kalmayacak. Karaköprü ilçemiz imara açılıyor. Fıstık bahçeleri betonlaşıyor. Urfa’da dağlık yerler de var ama ova kısmına inşaat yapmak müteahhitler için daha az maliyetli oluyor. Bu hızla tarım arazileri imara açılırsa ciddi gıda kriziyle karşı karşıya kalacağız. Kaçak yapılaşmaya gidenlere ve buna izin verenlere ciddi yaptırımlar gelmeli.”
(Abdullah Melik)
TMMOB Ziraat Mühendisleri Odası Başkanı Baki Remzi Suiçmez de “Kahramanmaraş depremleri tarım alanlarının rant ve çıkar uğruna betonlaşmasının ağır faturasının ciddi can ve mal kayıpları olduğunu bir kez daha gösterdi” dedi.
(Baki Remzi Suiçmez)