Akaryakıt sektöründe rekabetin sağlıklı işlememesi ve bu durumun günün sonunda vatandaşı mağdur etmesi sebebiyle 2 yıldır akaryakıt sektörünü inceleyen Rekabet Kurumu, sektörde rekabeti artırıcı öneriler getirdi.
HİÇBİR MARKANIN BAYRAĞINI TAŞIMAYACAKLAR
Kurumun hazırladığı 560 sayfalık Akaryakıt Sektör İncelemesi Raporu'nda en dikkat çeken öneri ise "Beyaz Bayraklı Akaryakıt İstasyonları" oldu.
Hiçbir marka ve dağıtım şirketine bağlılığı bulunmadığı için sektörde tarafsız istasyon yani "beyaz bayraklı" olarak adlandırılan bu istasyon sistemini öneren Kurum, mevcut durumda mevzuat kapsamında bu uygulamanın mümkün olmadığına dikkat çekti.
Kurum 5015 sayılı Petrol Piyasası Kanunu öncesindeki dönemde fiziki kaçakçılık iddiaları gerekçeleri ile tek tip bayilik yapılanmasının gerekli görüldüğü, ancak mevcut durumda fiziki kaçakçılığın daha az tartışılır olduğu için artık kanunun zamanın gerisinde kaldığını ifade ederken, raporda şunları kaydetti:
"Bayilerin yalnızca dağıtıcılar ile yaptıkları münhasır anlaşmalardan oluşan bir piyasa yapısının rekabetçi yapının tesisi bakımından yeterli olmadığı, her türlü yasa dışı ticaret ile mücadele hususu ayrık tutulmak kaydıyla münhasır bayilik ilişkisi olmadan da akaryakıt ürünü satışını mümkün kılmak adına alternatif bir model olan 'beyaz bayraklı' istasyonların önünün açılması ve bu doğrultuda Kanun'da değişiklik yapılarak yalnızca münhasırlık şartına bağlı dağıtım/bayilik sisteminin ihtiyari hale getirilmesi gerektiği, böylece dağıtım şirketlerini daha rekabetçi bir fiyatlandırmaya zorlayacak yapının oluşturulabileceği değerlendirilmektedir."
İSTEDİKLERİ DAĞITICIDAN AKARYAKIT ALABİLECEKLER
Bu yönde bir düzenlemenin beklenen rekabetçi etkiyi sağlayabilmesi için "beyaz bayraklı" istasyonların arz kaynaklarına sahip olmasının önem arz ettiği, bu doğrultuda mevzuatın bayilerin istedikleri dağıtım şirketlerinden ve rafinerilerden alım yapabilmelerine olanak tanıyacak şekilde oluşturulması gerektiğinin düşünüldüğünün belirten Kurum, Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu'nu (EPDK) bu yönde bir düzenleme yapmak için göreve çağırdı.
Kurum, yine EPDK tarafından hazırlanmasını önerdiği bir mobil uygulama ile de beyaz bayraklı istasyonların listelenmesi ve sürücülerin konumlarına göre en ucuz akaryakıtın hangi istasyonda satıldığını göstermesini istedi.
AVRUPA ÖRNEKLERİ İNCELENDİ
Sistemin işleyişi için Avrupa ülkelerindeki örneklerini inceleyen Rekabet Kurumu, Yunanistan'da 6100 istasyonun 400'ünün, İtalya'da 21 bin 700 istasyonun 5 bininin, İspanya'da 11 bin 484 istasyonun yüzde 42'sinin, Fransa'da ise 11 bin istasyonun yüzde 70'inin bağımsız istasyonlardan oluştuğunu belirledi.
Bu işletmeler hiçbir dağıtım firmasının bayrağını taşımadığı için "Beyaz Bayraklı" olarak adlandırılırken, istasyonlarda fiziki olarak bir beyaz bayrak bulunmuyor. Rekabet Kurumu söz konusu modelle markasız istasyonların markalı istasyonlara nazaran daha ucuza ürün sattığı ve böylece piyasayı da aşağı çektiğini belirledi.