Bilim insanları, açlığın ve susuzluğun sadece fiziksel ihtiyacımızı değil, karar alma mekanizmalarımızı da etkilediğini söylüyor.
Ancak iyi haber şu ki bu durumu yönetmek mümkün! "5-4-3-2-1 kuralı" gibi basit bir teknikle, alışveriş yaparken kendinizi frenleyebilir, gereksiz harcamalardan kaçınabilirsiniz.
Aç ve susuzken alışveriş yapmanın zararları
1. Daha fazla ve sağlıksız ürün satın alıyoruz.
Açken markete girdiğimizde beynimiz hayatta kalma moduna geçiyor ve yüksek kalorili gıdalara yöneliyoruz. Beynimiz, enerjiyi hızlı bir şekilde geri kazanmak için de yağlı, şekerli ve karbonhidrat oranı yüksek yiyeceklere karşı daha duyarlı hâle geliyor. Bu yüzden, sağlıklı sebzeler yerine abur cuburlara yönelme eğilimimiz artıyor.
2. Daha fazla para harcıyoruz.
Aç veya susuz olduğumuzda sadece daha fazla yemek almakla kalmıyoruz, ihtiyacımız olmayan birçok ürünü de sepete atıyoruz. Yapılan araştırmalar, aç alışveriş yapan kişilerin yalnızca gıda değil, diğer ürün kategorilerinde de gereksiz harcamalar yaptığını gösteriyor. Beynimiz, o anki tatmin duygusunu artırmak için hunharca tüketim eğilimi gösteriyor.
3. Duygusal alışveriş eğilimimiz artıyor.
Açlık ve susuzluk, insan psikolojisi üzerinde ciddi etkiler yaratıyor. Açken daha sabırsız ve dürtüsel hâle gelip kararlarımızı mantıktan çok duygularla veriyoruz. Markete girdiğimizde aslında hiç ihtiyacımız olmasa bile "Belki lazım olur." diyerek almamız bundan.
4. Kötü beslenme alışkanlıkları geliştiriyoruz.
Bu döngü devam ettikçe, aç alışveriş yaparak edindiğimiz sağlıksız yiyecekler zamanla kötü beslenme alışkanlıklarına dönüşebiliyor. Anlık tatmin için aldığımız yüksek kalorili yiyecekler, uzun vadede sağlığımızı da olumsuz etkiliyor.
Kendimizi frenlemek için 5-4-3-2-1 kuralını uygulayabiliriz.
TikTok’ta Şef Will Coleman’ın çektiği bir videoda alışveriş taktiği vermişti ve epey popüler oldu. Hem mantıklı ve sağlıklı hem de eğlenceli bir alışveriş kuralı edinmek isterseniz detaylarını aktaralım.
Nasıl uygulanır?
5 farklı sebze: Haftalık alışverişinizde beş çeşit sebze seçin. Hem beslenme çeşitliliğinizi artırın hem de dengeli bir diyet yapın. Örneğin; havuç, brokoli, kabak, biber ve ıspanak gibi sebzeler tercih edebilirsiniz.4 farklı meyve: Farklı vitamin ve mineraller almak için de dört çeşit meyve seçin. Elma, muz, çilek ve portakal gibi meyveleri sepetinize atabilirsiniz.3 farklı protein kaynağı: Et, balık, yumurta, baklagiller veya bitkisel protein kaynakları arasından üç çeşit belirleyin. Tavuk, mercimek ve somon gibi seçeneklerle öğünlerinize protein ekleyebilirsiniz.2 sos veya sürmelik: Yemeklerinize lezzet katacak iki farklı sos veya sürmelik seçin. Fıstık ezmesi ve marina sosu buna örnek verilebilir.1 tahıl: Sağlıklı karbonhidrat kaynağı olarak bir tahıl seçin. Tam buğday ekmeği, yulaf veya kinoa gibi seçenekler hem uzun süre tok tutar hem de dengeli beslenmenizi sağlar.Bonus: Kendinize küçük bir ödül!
Yöntemin sonunda bir de kendinizi şımartmak için bir ödül bulunuyor. Bu; bir parça bitter çikolata, sevdiğiniz bir içecek veya küçük bir atıştırmalık olabilir. Ancak burada dikkat edilmesi gereken nokta, ödülün ölçülü ve bilinçli seçim olması gerekiyor.
Ekstra İpuçları: Aç ve susuz alışveriş yapmaktan kaçınmanın yolları
Oruçluyken değil de iftardan sonra alışverişe çıkabilirsiniz. Ramazan dışında da bunu uygulayabilir, alışverişe gitmeden önce bir şeyler yiyip içerek gidebilirsiniz. Karnınız tok ve su ihtiyacınız karşılanmış olduğundan da daha mantıklı alışveriş yaparsınız.Plansız alışveriş her zaman gereksiz harcamalara yol açar. Bu nedenle de alışveriş listesi yapın ve dışına çıkmamaya özen gösterin.Eğer fiziksel marketlerde kendinizi kontrol etmekte zorlanıyorsanız, online alışverişle daha mantıklı tercihler yapabilirsiniz.Sadece açken değil, stresliyken veya üzgünken de alışveriş yapmaktan kaçının. Duygusal durumlar, mantıksız harcamalara sebep olabilir.Sizin alışverişte uyguladığınız bir taktik varsa yorumlara bekliyoruz.
Kaynaklar: Medium, Hoff Post, Psychology Today, Food and WineAlışverişlerinizde aklınızda olsun: