'Kahramanmaraş'taki depreme ABD'li şirketin açtığı 6 bin metrelik petrol kuyusu sebep oldu iddiası sosyal medyada yankı uyandırdı.
Twitter'da dolaşan fotoğraflar ve iddiaya ilişkin yapılan araştırma sonuçları teyit.org sitesi tarafından paylaşıldı. Buna göre iddianın yanlış olduğu ortaya çıktı.
Bulgular
Fotoğraflar eski tarihli ve ABD'nin New Mexico eyaletinde bulunan White Sands Füze Menzilinde ilk patlayıcı testi yapılmadan önce kaydedilmiş.
Kahramanmaraş Pazarcık’taki petrol aramasını ABD şirketi değil Türkiye Petrolleri Anonim Ortaklığı (TPAO) yapıyor.
Kahramanmaraş’ta 2022’de meydana gelen patlamanın da petrol arama faaliyetiyle ilgisi yok, patlama halihazırda işleyen bir boru hattında oldu.
2019’daki tatbikat, bölgede deprem olacağına dair “gizli bilginin” bilinip saklandığı ya da depremin yapay olduğu anlamına gelmiyor. AFAD, birçok deprem bölgesinde tatbikat düzenliyor.
Madencilik faaliyetleri için açılan sondaj delikleri bazı küçük depremleri tetikleyebilir ancak depremlerin asıl sebebinin yeraltındaki arama çalışmaları değil, yeryüzünü oluşturan tektonik plakaların hareketi olduğu unutulmamalı.Sosyal medyada paylaşılan gönderilerde, 6 Şubat 2023’de meydana gelen depremin merkez üssü olan Kahramanmaraş Pazarcık’ta ABD’li petrol şirketinin altı bin metrede petrol arama kuyusu kazdığı öne sürüldü. İddiaya göre bu petrol arama faaliyetleri, deprem ile ilişkiliydi.
Fotoğraflar ABD’de kaydedilmiş
Öncelikle, paylaşımlarda kanıt olarak kullanılan fotoğraflar Kahramanmaraş’tan değil. Her iki fotoğraf da 2007 yılında kaydedilmiş. Yerin altında kaydedilen fotoğraf, 2007'de ABD'nin New Mexico eyaletinde bulunan White Sands Füze Menzili’nde ilk patlayıcı testi yapılmadan önce kaydedilmiş. Fotoğrafta görülen de GBU-57 Massive Ordnance Penetrator (MOP) isimli bir tür patlayıcı füze.
Pentagon 2013’te füzenin kullanıma hazır olduğunu söyledi ancak füzenin henüz kullanılmadığı ifade ediliyor.
Diğer fotoğraf da füzenin 2007'deki ilk patlayıcı testine hazırlık aşamasında yükleme yapılırken kaydedilmiş.
Yani fotoğraftaki ekipmanın ne Türkiye ne de petrol kuyusu ile ilgisi var.
Pazarcık’taki petrol arama faaliyetini Türkiye Petrolleri yapıyorAçık kaynaklardan yapılan aramalar, ABD’li herhangi bir şirketin Kahramanmaraş Pazarcık’taki petrol araması sürdürdüğünü göstermiyor.
Kahramanmaraş Pazarcık’taki petrol arama faaliyetini, Türkiye Petrolleri Anonim Ortaklığı (TPAO) yapıyor. TPAO, Kahramanmaraş’ın da dahil olduğu beş ilde beş yıl süreyle petrol arama ruhsatı aldığını 2022’de duyurmuştu.
İddiayı ortaya atan Yargıç Harmankaya, iddiasına kaynak olarak 19 Ocak 2022’de Irak-Türkiye Ham Petrol Boru Hattı'nın 511’inci kilometresinde, Pazarcık ilçesine bağlı Narlı Mahallesi'nde meydana gelen patlamayı sunuyor. Fakat bu patlamanın da petrol arama faaliyetiyle ilgisi yok, patlama halihazırda işleyen bir boru hattında meydana geldi.
İddiayı dile getirenlerden biri olan Yargıç Harmankaya’nın sunduğu bir diğer kaynak ise 2019’da Kahramanmaraş'ta ulusal deprem tatbikatı yapılmış olmasıydı. Tatbikat, Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı (AFAD), Türkiye Afet Müdahale Planı (TAMP) kapsamında düzenlendi.
Deprem tatbikatları, bölgede deprem olacağına dair “gizli bilginin” bilinip saklandığı ya da deprem müneccimlerinin tahminlerinin doğru çıktığı anlamına gelmiyor. Kahramanmaraş’ın deprem bölgesi olduğu yıllardır biliniyor. Bu gibi deprem bölgelerinde AFAD, birçok tatbikat organize ediyor.
Yani Yargıç Harmankaya’nın sunduğu bulgular, iddianın doğru olduğunu kanıtlamıyor.
Yer altındaki maden aramaları depremleri tetikleyebilir mi?
ABD’li olmasa da Pazarcık’ta bir petrol arama faaliyeti sürdürüldüğünün doğru olduğundan bahsetmiştik. Peki yer altındaki petrol gibi maden arama faaliyetleri depremi tetikleyebilir mi?
Deprem, tamamen kendiliğinden gelişen tektonik hareketlenmelerin sonucunda meydana geliyor; birçok deprem doğal sebeplerden kaynaklanıyor. Mevcut koşullarda, Kahramanmaraş’taki depremin maden aramaları sonucunda olduğunu gösteren hiçbir bilimsel kanıt da yok.
Ancak bilim insanları depreme neden olabilecek insan faaliyetlerini de tamamen göz ardı etmiyor. Evrim Ağacı, HAARP gibi araçlarla deprem yaratma anlatısının uydurma olduğunu ancak bazı insan faaliyetlerinin küçük depremleri tetikleyebileceğine dair bulguların da olduğunu ekliyor. Çağrı Mert Bakırcı, insan eliyle deprem tetikleme faaliyetlerin gözden ırak yapılamayacağının altını çiziyor ve ancak küçük depremlere sebep olabileceğini söylüyor.
Teyit de daha önce, HAARP ve deprem arasında bağlantı olduğu iddialarını yanlışlamıştı.
Tetiklemesi muhtemel bu depremler üç ila dört büyüklüğünde
HiQuake 2016 yılında Durham ve Newcastle üniversitelerinden bir grup araştırmacı, yaygın tetikleyici nedenlerini araştırdı. Araştırmaya katılan Durham Üniversitesi'nden jeofizikçi Miles Wilson, hidrolik kırma yöntemi ile açılan sondaj deliklerinin son yıllarda arttığına ve bu deliklerin mevcut jeolojik kırılma hatlarını yeniden canlandırdığına dikkat çekiyor. Ancak tetiklenmesi muhtemel bu depremler üç ila dört büyüklüğünde.
Yapay yollarla ufak tefek depremler yaratmak teorik olarak mümkün olsa da, ufak veya büyük, doğal depremlerin de hiçbirini önlememiz mümkün değil. Depremlerin asıl sebebinin yeraltındaki arama çalışmaları değil, yeryüzünü oluşturan tektonik plakaların hareketi olduğu unutulmamalı. Yapılabilecek en iyi şey, daha güvenli yapılar inşa ederek ve insanlarda deprem bilinci inşa ederek olası etkileri en aza indirmek.
Cumhurbaşkanlığı iletişim başkanlığından iddialara yalanlama
Bazı sosyal medya hesaplarından paylaşılan ve basın yayın organlarında habere konu olan, "Kahramanmaraş'taki depremlere ABD'li şirketin açtığı 6 bin metrelik petrol arama kuyusu sebep oldu" iddiasının gerçek dışı olduğu belirtilen bültende, şu ifadeler yer aldı:
"Kahramanmaraş ili sınırları dahilinde günümüze kadar 3 adedi Türkiye Petrolleri Anonim Ortaklığı (TPAO) Genel Müdürlüğü ve 1 adedi özel şirketlerin müştereken olmak üzere toplam 4 sondaj kuyusu açılmıştır. Bu kuyularda petrol ve gaz emaresine rastlanılmamıştır. Bölgede, iddia edildiği gibi 6 bin metre derinlikte kuyu bulunmamaktadır. Açılan petrol arama kuyularının çapı ortalama 24 cm çapında olup, iddiaya konu görüntülerin petrol kuyularına ait olması mümkün görülmemektedir. Ayrıca, Kahramanmaraş ilini kısmen kapsayan petrol ruhsatları kamu kurumu ve yerli özel şirkete aittir. Bahse konu kuyular, gerek çevreye ve gerekse o çevrede yaşayan insanlara ileride herhangi bir zarar vermemesi için dünyada kabul görmüş olan yöntemlerle mühürlenmiştir."